Msi Yazilim

‘‘Dostluk’’ adı verilen bu yataktan çıkarılacak doğal gaz Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Projesi (TANAP) ve Trans Adriyatik Doğal Gaz Boru Hattı Projesi (TAP) ile Avrupa’ya taşınacak. Azerbaycan ve Türkmenistan, Türkiye ile üçlü iş birliği platformuna sahip olduğundan Türkmenistan’ın Hazar’da ürettiği petrol Ceyhun limanı üzerinden dünya pazarlarına çıkacak ve dolayısıyla anlaşmadan Türkiye de yararlanacak.

Sınır ve su sorunları nedeniyle ikili ilişkileri kopuk olan Kırgızistan ve Özbekistan arasında yıllar sonra ılımlı görüşmeler gerçekleşti. Kırgızistan’ın ve Özbekistan’ın liderleri 30 yılın ardından ilk kez Rusça yerine kendi ana dillerinde anlaştılar. Görüşmeler sonucunda iki kardeş ülke arasında yıllardır anlaşmazlıklara ve zaman zaman gerginliklere yol açan sınır sorunları çözüme kavuşturuldu. Özbekistan’a ait olan ve Kırgızistan sınırlarında kalan ‘‘Soh’’ bölgesinin Özbekistan ile hava ve kara ulaşımı tekrar sağlandı. Kırgızistan’ın su sıkıntısı çeken Özbekistan’a su vereceği, Özbekistan’ın ise Kırgızistan’a 8.000 hektar toprak vereceği resmi gazetelerde yayınlandı.

Kazakistan-Türkiye arasında askeri alanda işbirliği anlaşmaları imzalandı. Takip eden günlerde Özbekistan ile Türkiye arasında ortak askeri tatbikat düzenlendi. İki kardeş ülkenin askeri personelleri tecrübelerini birbirleriyle paylaştı.

31 Mart’ta Türk Konseyi Gayriresmi toplantısı gerçekleşti. Korona Virüsü salgınından dolayı çevrimiçi düzenlenen toplantı öncesi, Türk Konseyi Genel Sekreteri Bağdad Amreyev’in; ‘‘Türk Konseyi, Türk Dünyası Birleşik Devletleri oluşturmayı amaçlıyor.’’ açıklaması büyük heyecan yarattı. Toplantıya Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan liderleri ve ayrıca gözlemci ülke Macaristan’ın Başbakanı Victor Orban katıldı.

Toplantıda işbirliği, güvenlik, ekonomik anlaşmalar ve ticaret yolları konuları görüşüldü. Türk Dünyasının beşiği’’ olan kadim yurdumuz ‘‘Türkistan’’ Türk Dünyasının manevi başkenti olarak seçildi.  Türk Konseyi’nin Onursal Başkanı Sayın Nursultan Nazarbayev’in teklifiyle Türk Konseyi adının Türkiye’de düzenlenecek 8. Zirvede ‘‘Türk Ülkeleri Keneşi’’ olarak değiştirilmesine karar verildi. Azerbaycan üzerinden Türk ülkelerini birleştirecek bir koridorun oluşturulması kabul edildi. Türk Dünyasında derin izler bırakan Türk büyükleri adına kutlama faaliyetlerinin yapılması konusunda anlaşmaya varıldı. Ermenistan karşısında zafer elde eden Azerbaycan hükümeti ve halkı ile dayanışma içinde olunması kararı alındı. Ulaştırma, gümrük, enerji ve altyapı alanlarında etkin projeler geliştirmenin gerekliliği vurgulandı. Edebiyat, sanat, ilim ve kültür alanlarında ortak çalışmalar yapılması kararlaştırıldı.

 Türk Konseyi toplantısının 8. zirvesi Türkiye’de yapılacak. Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan; ‘‘Artık konseyimizi uluslararası bir örgüt olarak adlandırmanın vaktinin geldiğine inanıyorum.’’ açıklamasını yaptı. Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev; Türk Konseyi ülkelerinin kalkınma bankası kurmasını önerdi. Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov; Türk Konseyi adının, Türk Devletleri Örgütü olarak adlandırılmasını desteklediklerini belirtti. Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım jomart Tokayev; Türk Dünyasını 21. yüzyılda önemli ekonomik ve insani bir bölgeye dönüştürmeyi amaçlandıklarını söyledi. Ortak bir kültür, eğitim ve bilim sahasının oluşturulması ‘‘Ulu Türkler’’ eğitim fonunun oluşturulması ile hayata geçirilebilir.’’ dedi.

Aksakalımız Nursultan Nazarbayev; ‘‘Trans Hazar Uluslararası Ulaşım Koridoru veya diğer adıyla Turan Koridoru, Avrupa ile Asya’yı birbirine bağlayan en güvenli ve kısa ticaret yolu haline gelmektedir.’’ diye belirtti.

1 Nisan itibariyle Azerbaycan-Türkiye arasındaki seyahatler kimlik kartıyla yapılmaya başlandı. Artık kardeş kardeşten pasaport sormayacak. Diliyoruz ki Türk Konseyi’nin Türkiye’de yapılacak 8. zirvesinden sonra diğer kardeş ülkelerimizle de bu adımlar atılsın.

Tüm bu güzel gelişmeler kardeş Türk devletlerinin önümüzdeki süreçte çok daha yakın ilişkiler kuracağının habercisi olarak yorumlanabilir. Türk devletlerindeki bu atılımlar, yapılan bu iş birlikleri ve anlaşmalar İsmail Gaspıralı Bey’in ‘‘Dilde, fikirde, işte birlik!’’ ülküsünü akıllara getiriyor. Kazakistan ve Özbekistan’ın Latin Alfabesine geçme süreci devam etmektedir. Türk Dünyasında ortak bir alfabe oluşturulması ilişkileri her alanda geliştirecektir. Soydaşların birbirini anlama noktasındaki sıkıntıları ortadan kalkacak ve çok sağlam bir birliktelik ortaya çıkacaktır.

TÜRKLÜKBİLİMCİ (TÜRKOLOG)

DİLEK YILMAZ

HRC MEDYA