Msi Yazilim

 Türk ve Müslüman olan Doğu Türkistan Türkleri de bayramları kısmen kutlayabildikleri geçmiş zamanlarda, tıpkı Anadolu’da olduğu gibi büyük bir heyecan ve coşku ile karşılarlardı Ramazan’ı. Önce derin bir Ramazan temizliği sonra konuklara hazırlayacakları lezzetli sofralar için alışveriş yaparlardı. Camiler, mescitler temizlenip düzenlenir; topluca yapılacak iftarlar ve topluca kılınacak teravihler için hazırlanırdı. Evler, sokaklar, camiler bambaşka bir coşku ile dolardı.

Çocuklar camiden çıkanlara maniler söyleyerek şeker toplarlardı. Enstrüman çalan insanlar bir araya toplanır, def ve dutar çalıp koşuklar söyleyerek insanları oruç tutmaya ve zekât vermeye teşvik ederlerdi.

Ramazan ayı konuk ağırlama ayı idi. Komşu ve akrabalarla kalabalık iftar sofraları kurulurdu. Devlet memuru olanlar ise yalnızca aileleri ile iftar yapabiliyor, kalabalık ortamlara giremiyorlardı! Dini herhangi bir faaliyet devlete karşı suç olarak nitelendirildiğinden, çoğu zaman oruç bile tutamıyorlardı! Öğretmen olanlar oruç tutmasınlar, diye öğrencilerine zorla yemek yediriyorlardı.

Kadınlar camideki toplu iftarlara katılamazdı, teravih namazı kılamazlardı. Kadınlara çok daha eskilerden beri yasak uygulanıyordu çünkü. Orta yaşlı ve yaşlı erkekler ise ibadet konusunda en şanslı sınıf idi. Gençler de sürekli gözetim altındalardı. Oruç ve herhangi bir ibadet yasaktı. Sahursuz oruç tutmak, işaretle namaz kılmak zorunda kalıyorlardı.

Kızıl Çin belli dönemlerde dini faaliyetlere serbestlik tanıyordu. Şimdilerde ise iftar için toplanılan o mescitler yıkılıyor, cemaat kamplara, imamlar hapse gönderiliyor. Mescitler müzeye çevriliyor, içinde iftar toplantıları yerine imamlara içki yarışmaları yaptırılıyor. Aile bağları, akrabalık ilişkileri kopmuş, herkes birbirinden şüphe eder duruma getirilmiş. Oruç tutmak, namaz kılmak, Kur’an-ı Kerim bulundurmak, okumak, öğretmek, inancına uygun giyinmek yıllardır yasak.

Çin, hiçbir sıkıntı yokmuş algısı yaratmak için dünyaya istediği gibi gösteriyor Doğu Türkistan’ı. Ara ara yayınlanan kamp görüntüleri ile insanlara güya meslek öğrettiklerini, meslek öğrenen insanların ise kamplardan mezun olup yaşamlarına çok daha mutlu devam ettiklerini iddia ediyorlar. Oysa konuşma fırsatı bulduğumuz memleketinden ayrı her Doğu Türkistanlı, ailesi ile yıllardır iletişim kuramadığını, ailesinin dağıldığını, çocukların asimilasyon kamplarına alındığını, genç kızların Çinli erkeklerle evlendirildiğini, kadınların Çin’deki fabrikalarda çalıştırıldığını, erkekler toplama kampında iken evlere Çinli erkeklerin yerleşip kadınların namusuna göz diktiklerini söylüyorlar. Düşünün ki Türk siyasetçilere tehditler savuracak kadar küstahlaşan, bizim vatanımızda bizim insanımıza gözdağı veren küstah Çin, Doğu Türkistan’da neler yapmaz ki!

Evimize tıkıldığımız bu zorlu süreçte unutmayalım ki Doğu Türkistanlılar evlerinden ve ailelerinden uzakta, özlem ve acı içinde, bin bir türlü yasaklarla boğuşuyorlar. İbadetlerini yapmak bir yana, insanca yaşama savaşı veriyorlar. Dilerim Ramazan ayının manevi gücü Türk ve İslam âlemini kuşatsın;  zulüm karşısında duygusuzlaşıp kararan yüreklerimize, görmeyen gözlerimize, duymayan kulaklarımıza şifa olsun…

TÜRKLÜKBİLİMCİ (TÜRKOLOG)

DİLEK YILMAZ

HRC MEDYA